Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi
2009 , Vol 52 , Num 3
Yoksulluk ve çocuk ölümlülüğü: Hanehalkı refah düzeyinin çocuk ölümlülüğü üzerindeki etkisi
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Demografi Araştırma Görevlisi1,Demografi Doçenti2,
Çocuk ölümlülüğü, en önemli kalkınma göstergelerinden birisidir. Bu
nedenle 2000 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler Binyıl Zirvesi’nde, beş
yaşından önceki çocuk ölümlerinin 1990 ile 2015 yılları arasında üçte iki
oranında azaltılması Binyıl kalkınma hedefleri arasında yer almıştır. Uzun bir
süre ülkenin sosyo-ekonomik düzeyiyle paralel bir görüntü arzetmeyen yüksek
bebek ölümlülüğü nedeniyle “Türk Bilmecesi” olarak nitelendirilen bebek
ölümlülüğü, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2003 sonuçlarına göre binde
29’a, beş yaş altı ölümlülüğü ise binde 37’ye düşmüştür. Ancak toplumun
bütününe bakarken kimi mağdur alt-nüfus grupları gözden kaçabilmektedir.
TNSA-2003 verisinin kullanıldığı bu çalışmada en yoksul hanelerde dünyaya
gelen çocukların bir yaşını tamamlamadan ölme ihtimallerinin zengin hanelerde
yaşayan çocuklardan 4.7 kat; beşinci yaş gününü göremeden ölme ihtimallerinin
ise 3.5 kat daha fazla olduğu görülmüştür. Betimsel analizler neticesinde en
yoksul hanelerde yaşayan çocukların anne-babalarının daha eğitimsiz oldukları,
yaşanılan konutta hijyen koşullarının yeterince sağlanmadığı, önemli bir
bölümünün sağlık güvencesinden yoksun oldukları, doğum öncesinde ve doğum
sırasında sağlık hizmetlerinden yeterince faydalanamadıkları görülmüştür.
Anahtar Kelimeler :
yoksulluk, bebek ölümleri, çocuk ölümleri, Binyıl Kalkınma Göstergeleri, Türkiye.