Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2006 , Vol 49 , Num 2
Pro-, Pre- ve Sinbiyotikler
Turgay Coşkun
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatri Profesörü Probiyotikler, konakçının bağırsak florasını düzenleyerek ve immün sistemini uyararak sağlığını olumlu yönde etkileyen canlı mikroorganizma desteği olarak tanımlanabilir. Organizmalar, besinlerin saklanmasında ve alkol üretiminde fermentasyon amaçlı olarak uzun yıllar kullanılmasına karşın, ancak son yıllarda bilim adamlarının ilgisini çekmeye başlamıştır. Probiyotik olarak kullanılan mikroorganizmalar çoğunlukla Laktobasil ve Bifidobakteri grubundandır. Probiyotiklerin sağlığımız üzerindeki olumlu etkileri arasında rotavirus ishallerinin süresinin kısaltılması, laktoz intoleransı semptom ve bulgularının hafifletilmesi, atopik bünyeli bireylerde allerji riskinin azaltılması, çeşitli organ kanserlerinin önlenmesi, serum kolesterol düzeylerinin düşürülmesi, ürogenital enfeksiyonların önlenmesi, bazı besin ögelerinin biyolojik yararlılığının arttırılması ve vücutta sentezlenmesi sayılabilir. Probiyotik mikroorganizmalar bu yararlı etkilerini ortaya koyabilmek için bağırsak duvarına tutunma ve lümende bulunan besin maddelerinin tüketimi için patojen mikroorganizmalar ile yarışır (yarışmacı dışlama), antimikrobiyal özellikte maddeler üretir ve bağırsak mukozası ile ilişkili immün işlevleri düzenler. Probiyotiklerin vücudun değişik kısımlarındaki olumlu etkileri bakteri suşuna özgü olduğundan, hangi bakterinin hangi organ hastalığında etkili olduğunun belirlenmesine gereksinim vardır. Prebiyotikler ise bağırsaklarda sınırlı sayıda yararlı mikroorganizmanın çoğalma veya aktivitesini arttıran ve sindirilmeyen oligosakkaritlerdir. İyi bilinen prebiyotik moleküller arasında frukto-oligosakkaritler, galakto-oligosakkaritler, inülin, oligofruktoz, ksilooligosakkaritler, asidik oligosakkaritler ve sindirime dirençli nişasta sayılabilir. Kalın bağırsaklarda prebiyotiklerin flora bakterileri enzimlerince fermentasyonu sonucu kısa zincirli yağ asitleri (asetat, bütirat ve propiyonat) açığa çıkar. Kısa zincirli yağ asitleri bağırsak bütünlüğünün korunması, işlevleri, bağırsak ilişkili immün sistemin düzenlenmesi, bağırsaklardan kalsiyum ve magnezyum emilimi ve normal serum kolesterol düzeylerinin sürdürülmesi için gereklidir. Fermentasyon reaksiyonu ürünleri hem yararlı mikroorganizmalar ve hem de bağırsak epitel hücreleri tarafından enerji kaynağı olarak da kullanılır. Sinbiyotikler, probiyotik ve prebiyotikleri birlikte bulunduran besin desteğidir. Prebiyotikler, vücuda yararlı mikroorganizmalar için enerji kaynağı olduğundan, prebiyotik ve probiyotikleri birlikte bulunduran ürünler alındığında probiyotiklerin daha uzun süre canlı kalacağı, additif ve hatta sinerjistik etki ortaya çıkabileceği varsayılmaktadır. Anahtar Kelimeler : probiyotikler, prebiyotikler, sinbiyotikler, bağırsak florası, sağlık,allerji, immünite, ishal, kanser, ürogenital sistem enfeksiyonları, serum kolesterol düzeyi, enflamatuvar bağırsak hastalıkları, probiotics, prebiotics, synbiotics, intestinal flora, health, allergy, immunity, diarrhea, cancer, urogenital infections, serum cholesterol, inflammatory bowel disease
Copyright © 2016 cshd.org.tr