PDF Benzer Makaleler

^{Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Doçenti İletişim: aciduman@medicine.ankara.edu.tr} Menâfi‘ü’n-Nâs’ın çocuk hastalıklarına ait 36. bâbı ile hekimlere deontolojik öğütlerin verildiği 60. bâbın değerlendirilmesi ve sunulması bu yazının amacını oluşturmaktadır. Çalışmada Menâfi‘ü’n-Nâs’ın 06 Hk 470 no’lu nüshası esas alınarak eser çağdaş Türkçe abeceye çevrilmiş, 06 Hk 269 nüshası ile karşılaştırılarak, çocuk hastalıkları ile ilgili olan 36. bâbı hazırlanmış ve incelenmiştir. Yine Nidâ’î’nin kitabın yazılış nedenini bildirdiği ve hekimlere deontolojik öğütler verdiği 60. bâbı da eserin 06 Hk 470 nüshasından hazırlanmıştır. Menâfi‘ü’n-Nâs’ın çocuk hastalıkları ile ilgili bölümünde, Nidâ’î’nin hastalıkların yanı sıra bazı hastalık semptomlarını da hastalık olarak nitelendirildiği görülmekte, hastalığı ya da semptomu söyledikten sonra, hastalık hakkında başka bir bilgi vermeden, doğrudan bu hastalıkla ilgili tedavi önerilerini sunmaktadır. Tedavi önerisi olarak bazı durumlarda bir, bazı durumlarda ise birden fazla reçetenin sunulduğu, bu reçetelerde bitkisel ürünlerin çoğunlukta bulunduğu, ama bununla birlikte hayvansal ürünlerin de kullanıldığı görülmektedir. Bazı durumlarda majik ya da mistik/dinsel yaklaşımlarda da bulunulduğu saptanmıştır. Nidâ’î, hekimlere verdiği öğütlerin ilk bölümünde hekimde bulunması gereken özellikleri bildirmekte, ikinci kısmı olarak niteleyebileceğimiz beyitlerinde, yazdığı kitabı yani Menâfi‘ü’n-Nâs’ı övmekte ve öğütlerin üçüncü bölümü diyebileceğimiz kısmında ise Tanrı’ya seslenerek, hem kendisi hem de kitabı adına yazdığı kişi için ona dua etmektedir. Nidâ’î’nin XVI. yüzyılda yazdığı Menâfi‘ü’n-Nâs’ında yer alan çocuk hastalıkları ile ilgili bölümde, Türk tıbbında Orta Asya’dan beri gelen maddî ve majik, sonra da maddî ve dinsel tıp uygulamalarının, aralarında ayrım bulunsa da, birlikte yürütüldüğüne dair örnekler bulunmaktadır. Bunlara benzer uygulamalara ait örneklerin XV. ve XVII./XVIII. yüzyıllara ait eserlerde de bulunması, bu sürecin süreklilik gösterdiğini söylemeye olanak vermektedir. Öte yandan hekimlere verilen öğütlerin, İslâm tıbbına ait klasik kitaplarda bulunduğu ve Nida’i’nin de bu geleneği sürdürdüğü görülmektedir. Anahtar Kelimeler : Nidâ’î, Menâfi‘ü’n-Nâs, çocuk hastalıkları, tıbbi deontoloji, tıp tarihi.