Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi
2011 , Vol 54 , Num 3
Dede Korkut öyküleri tıp tarihi bakış açısıyla ne söyler?
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 1Tıp Tarihi ve Etik Doçenti, 2Tıp Tarihi ve Etik Profesörü
Bu çalışmanın amacı Dede Korkut öykülerini tıp tarihi açısından ele
alarak, öykülerde geçen yaralanmalar ve hastalıklar gibi tıbbi durumların
saptanması ve varsa bunlara uygulanan tedavi yöntemlerinin kendi dönemlerinin
tıbbi bilgi düzeyi bağlamında irdelenmesidir. Bu amaçla Muharrem Ergin’in
Dede Korkut Kitabı-1 adlı eleştirel metni, yine Ergin’in Dede Korkut Kitabı
adlı, öykülerin çağdaş Türkçeye dönüştürülmüş metni, Tezcan ve Boeschoten
tarafından hazırlanmış olan Dede Korkut Oğuznameleri adlı Dede Korkut
öykülerinin Dresden ve Vatikan yazmalarının yeniden çevriyazısı yapılarak
yayımlanmış metinleri incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken, Ergin’in Dede
Korkut Kitabı-1 çalışmasında yer alan, Dresden ve Vatikan nüshalarının
tıpkıbasımları ile de bir karşılaştırma yapılmıştır. Dirse Han oğlu Boğaç Han,
Salur Kazan’ın evinin yağmalandığı, Kam Püre oğlu Bamsı Beyrek, Kazan Bey
oğlu Uruz Bey’in tutsak olduğu, Kanlı Koca oğlu Kanturalı, Basat’ın Tepegözü
öldürdüğü, Begil oğlu Emren, İç Oğuza Dış Oğuzun asi olup Beyrek’in öldüğü
öykülerde tıbbı ilgilendiren durumlar saptanmıştır. Bu çalışma, Oğuzların
yaşayışlarını anlatan ve Türk edebiyatında destansı öykü türünün önemli
örneklerinden olan Dede Korkut öykülerinde saptanan tıbbi açıklama ve
uygulamaların Oğuz boyları arasında hem dinsel tıbbi bir anlayış, hem de
maddi tıbbi bir anlayışın birlikte sürdürüldüğünü açığa koymaktadır.
Anahtar Kelimeler :
Dede Korkut öyküleri, tıp tarihi.