Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2011 , Vol 54 , Num 4
Erken dönem Türkçe tıp yazmalarından Hacı Paşa’nın (Celalüddin Hızır) Teshîl adlı eserinde çocuk sağlığı ve hastalıkları üzerine bir ön çalışma
*Ahmet Acıduman1, Önder İlgili2
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, 1Tıp Tarihi ve Etik Doçenti, 2Tıp Tarihi ve Etik Doktoru Bu yazıda, XIV.-XV. yüzyılda Anadolu’da yaşamış olan hekimlerden “Hacı Paşa” olarak tanınan Celalüddin Hızır ve onun kaleme aldığı Teshîl adlı eserin çocuk sağlığı ve hastalıkları açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Hacı Paşa’nın adı geçen eserinin Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Kütüphanesine Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk tarafından kazandırılan Nuruosmaniye Kütüphanesi Koleksiyonu No: 3575’de bulunan nüshasının fotoğraf baskıları incelenmiştir. Eserin günümüz abecesine çeviri yazısı yapılmıştır. Çocukluğu ilgilendirmesi nedeniyle eserin birinci bölümünde yer alan “yüklü avrat ve lohusa tedbiri” başlıklı bölüm ve eserin üçüncü bölümünde yer alan hastalıklardan içerisinde çocuklara vurgu yapılan “ümmü’s-sıbyân”, “hasbe ve cüderi” isimli bölümler günümüz Türkçesi ile sunulmuştur. Teshîl ve Müntahâb-ı Şifâ adlı eserlerin karşılaştırması yapılarak Teshîl’in Hacı Paşa’nın eserleri arasındaki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Teshîl adlı eserin, Hacı Paşa’nın da belirttiği şekilde “işinin ehli hekim bulunmadığında kullanılmak üzere” amacına uygun olarak herkesin anlayabileceği biçimde Türkçe olarak yazılmış, yalın bir eser olduğu görülmektedir. Anahtar Kelimeler : tıp tarihi, Teshil, Celalüddin Hızır, Hacı Paşa, çocuk sağlığı ve hastalıkları, Osmanlı tıbbı.
Copyright © 2016 cshd.org.tr