Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi
2011 , Vol 54 , Num 1
Türkiye’de beş yaş altında gerçekleşen ölümlerin zamanlamasının ve sayısal büyüklüğünün değişimi: 1978-2008
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü 1Demografi Profesörü, 2Demografi Doktoru
Bu çalışma, 1978-2008 dönemindeki 30 yıl içinde beş yaş altı ölümlerin
zamanlamasının ve sayısal büyüklüğünün değişimini, erken yenidoğan, geç
yenidoğan, yenidoğan sonrası, bebeklik ve çocukluk dönemini dikkate alarak
analiz etmektedir. Çalışmanın veri kaynağını 1978, 1983, 1988, 1993, 1998, 2003
ve 2008 yıllarında gerçekleştirilen demografik araştırmaların doğum tarihçesi
modülleri oluşturmaktadır. Çalışmanın sonuçları, 1978-2008 döneminde ölüm
hızlarının azalmasının yanında, aynı zamanda ölümlerin zamanlamasının da
önemli ölçüde değiştiğini göstermektedir. Bu dönemde beş yaş altı ölüm hızı
binde 168’den binde 23’e; bebek ölüm hızı ise binde 134’ten binde 17’ye
gerilemiştir. Bu dönemdeki en temel değişim ölümlerin yenidoğan sonrası
dönemden giderek daha çok yenidoğan döneme ve özellikle de erken yenidoğan
döneme kayması olmuştur. Beş yaş altı ölüm hızlarının azalmasının bir sonucu
olarak ölüm sayılarında da önemli azalmalar gerçekleşmiştir. Bu dönemde, yıllık
olarak 256 bin beş yaş altı ölümün gerçekleştiği bir durumdan yıllık olarak
sadece 31 bin beş yaş altı ölümün gerçekleştiği bir yapıya geçiş olmuştur.
Günümüzde bir yıl içinde gerçekleşen 31 bin beş yaş altı ölümün yaklaşık 22
bininin bebeklik döneminde; bunların 17 bininin yenidoğan dönemde; bunların
15 bininin ise erken yenidoğan dönemde meydana geldiği görülmektedir.
Anahtar Kelimeler :
bebek ölümleri, çocuk ölümleri, beş yaş altı ölümleri, Türkiye