Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi
2011 , Vol 54 , Num 1
Bronkopulmoner displazili bebeklerin kısa ve uzun süreli izlemi: on yıllık deneyim
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 1Pediatri Uzmanı, 2Pediatri Doçenti, 3Pediatri Profesörü
Bronkopulmoner displazi (BPD) çok düşük doğum ağırlıklı prematüre
bebeklerdeki en önemli kronik morbiditedir ve hem yenidoğan yoğun bakım
ünitesi (YYBÜ) dönemi hem de uzun süreli izlemde önemli ek morbiditeler
ve yüksek mortalite riski ile ilişkilidir. Ülkemizde BPD’li bebeklerin kısa
ve uzun süreli izlemi ile ilgili çok az sayıda çalışma vardır. Bu çalışmada
hastanemiz YYBÜ’de son 10 yıl içinde BPD tanısı ile izlenen bebeklerin
kısa ve uzun süreli izlemde demografik ve klinik özelliklerinin retrospektif
2 Yurttutan ve ark. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi • Ocak-Mart 2011
olarak incelenmesi amaçlandı. Hastanemizde son 10 yıl içinde çok düşük
doğum ağırlıklı bebeklerde ortalama BPD sıklığının %21.1 olduğu belirlendi.
Çalışmaya alınan 100 vakanın 26’sının (%26) hafif BPD, 59’unun (%59) orta
BPD ve 15’inin (%15) ise ağır BPD olduğu görüldü. Vakaların demografik ve
perinatal klinik özellikleri incelendiğinde ortalama gebelik yaşının 28.6±1.8
(25.4-34.8) hafta, ortalama doğum ağırlığının 1087±288 (600-2060) gr, 61’inin
(%61) erkek olduğu, doğumda vakaların 85’ine (%85) agresif resüsitasyon
uygulandığı, YYBÜ’de kabulde 45’inde (%45) hipotermi ve 76’sında (%76)
yaşamın ilk 24 saati içinde hipotansiyon geliştiği belirlendi. YYBÜ izlemi
sırasında vakaların 69’unda (%69) respiratuar distres sendromu, 53’ünde (%53)
pnömoni, 62’sinde (%62) patent duktus arteriyozus, 33’ünde (%33) nekrotizan
enterokolit, 67’sinde (%67) neonatal sepsis, 44’ünde intraventriküler kanama,
34’ünde (%34) prematürelik retinopatisi geliştiği, vakaların 10’unun (%10)
YYBÜ izlemi sırasında eksitus olduğu belirlendi. Taburcu edilen 90 hastanın
69’unun (%76.7) ise eve oksijen tedavisi ile gönderildiği görüldü. Yaşamın
ilk üç gününde arteriyel kan gazı incelemesinde hipoksi, hiperkarbi, hipokarbi
ve yaşamın ilk 24 saatinde hipotansiyon ağır BPD gelişmesi için en önemli
risk faktörleri olarak belirlendi. Hastaların 50’si düzeltilmiş yaş 12-24. ayda
değerlendirildiğinde 11’inde (%22) büyüme geriliği olduğu, nörolojik olarak
37’sinin (%74) normal olmasına rağmen sekizinin (%16) serebral palsi tanısı
aldığı, 12’sinde (%24) evre 3-4 prematürelik retinopatisi, dokuzunda (%18.0)
işitme bozukluğu olduğu belirlendi. YYBÜ’den taburcu olan 90 hastanın
43’ünün (%47.8) en az bir kez yeniden hastaneye yatırıldığı, en sık yatış
tanıları olarak ise 18’inde (%23.4) pnömoni, 12’sinde (%15.6) akut bronşiolit
ve sekizinde (%10.4) sepsis bulundu. Sonuç olarak BPD hem YYBÜ dönemi
hem de uzun süreli izlemde multidisipliner yaklaşımı gerektiren bir hastalıktır
ve ülkemizde BPD’li bebeklerin erken ve geç dönemdeki izlemleri ile ilgili
geniş çaplı verilerin elde edilmesi, bu bebeklerin kısa ve uzun süreli izlem
ve bakım kalitesini arttıracaktır.
Anahtar Kelimeler :
bronkopulmoner displazi, prematürenin kronik akciğer hastalığı,
prematüre bebek, çok düşük doğum ağırlıklı bebek, prognoz.